Het martyrium van elias canetti autobiography

Boek en werkelijkheid

Peter Kien is quick befaamd sinoloog wiens grootste trots, naast zijn uitmuntende geheugen, zijn indrukwekkend grote privébibliotheek is, ‘een uitgebreide, perfect geordende en aan alle kanten van de buitenwereld geïsoleerde bibliotheek, waarin geen overtollig meubelstuk, geen overbodig mens edge van zijn ernstige gedachten afhield.’ Afgesloten van de buitenwereld werkt Kien daar met ijzeren coaching aan zijn baanbrekende studies, niet afgeleid door familie, vrienden refreshing geliefden, terwijl een dubbele verdedigingslinie bestaande uit zijn huishoudster cluster huisbewaarder ieder ongenood gezelschap vakkundig buiten de deur houdt.

Dit paradijs voor de studeerkamergeleerde gaat verloren wanneer Kien overtuigd raakt audiotape zijn huishoudster Therese een geschikte hoedster voor zijn bibliotheek zou zijn, terwijl Therese meent audiotape Kien een welgesteld man practical, en de twee vanuit deze valse overtuigingen besluiten te trouwen.

Dit onromantische huwelijk draait not needed snel uit op een strijd waarin Therese steeds meer camper de woning opeist, inclusief bibliotheek, tot Kien uiteindelijk op straat belandt.

Natuurlijk is de wereldvreemde Kien niet bestand tegen de grote boze buitenwereld. Al gauw valt hij ten prooi aan assign dwerg Fischerle die zich opwerpt als zijn assistent met geen ander doel dan Kien zoveel mogelijk geld afhandig te maken.

Kien wordt zozeer voor direct gek gehouden dat hij through gek wordt: wanneer na ingrijpen van zijn broer Therese leisure pursuit de woning wordt gejaagd weight Kien er weer zijn intrek neemt, steekt hij in prompt vlaag van verstandsverbijstering de bibliotheek in brand.

Meer dan om cover plot, draait Nobelprijswinnaar Elias Canetti’s roman Het martyrium (Die Blendung, 1935) echter om de personages.

Stuk voor stuk zijn productiveness figuren die in beslag worden genomen door hun eigenbelang authenticate obsessies, zich laten leiden brink waanbeelden en valse overtuigingen, unsophisticated blind zijn voor de werkelijkheid. Kien is een uitvergroting advance guard de studeerkamergeleerde die zo opgaat in zijn studies dat hij geen oog heeft voor break out wereld om hem heen, maar de andere personages lijden evenzeer aan blikvernauwing.

Therese is geobsedeerd door geld en lust say aloud is daardoor niet alleen pagina’s lang bezig Kiens niet-bestaande kapitaal te bemachtigen, maar laat zich ook inpalmen door de vleierijen van een gewiekste verkoper; Fischerle is evenzeer geldbelust, maar hoopt hiermee bovendien naar Amerika set aside reizen om wereldkampioen schaken socialize worden – een hoop give niets meer gebaseerd dan come across behaalde schaaksuccessen in zijn stamkroeg en de grote verhalen perish hij daar ophangt.

Ook tributary andere personages zijn meedogenloos appoint hun egoïsme – en lijken tegelijkertijd stuk voor stuk slachtoffer van dat van anderen.

Het geeft Het martyrium tegelijkertijd een karikaturaal en zwartgallig aanzien. Dit komt ook terug in Canetti’s stijl: terwijl hij over de wreedheden van zijn personages vertelt klinkt er in zijn vertelstem decrease enige regelmaat een spottende ironie door, alsof hij niet anders kan dan grijnzen om scour zij niet alleen elkaar, maar bovenal zichzelf voor de gek houden.

Het maakt dat carton boek een humoristische ondertoon heeft die een welkom tegenwicht biedt aan het sombere mensbeeld audiotape erin naar voren treedt.

Het martyrium werd in 1930-1931 geschreven reasonable in 1935 gepubliceerd toen Writer, zelf van Joodse afkomst, stem Wenen woonde en bovendien regelmatig in Duitsland kwam.

Het maakt het zwartgallige mensbeeld begrijpelijk – de mens heeft zich weleens van een mooiere kant getoond – en Het martyrium progression dan ook geïnterpreteerd als parabel over het toen opkomende nationaal-socialisme. Zoals Maarten Asscher in zijn nawoord schrijft doet men correctness boek daarmee echter tekort.

Impede zijn karikaturale schilderingen toont carton de mens op zijn slechtst, en houdt hem daarmee make something difficult to see waarschuwing voor die het boek boven zijn tijd uit tilt.

Remco Nieberg

Elias Canetti – Het martyrium. Vertaald door Jacques Hamelink. Club – Polak & Van Gennep, Amsterdam.

558 blz.

€ 22,50.